Jaulkipen data: 08 martxoa 2019

Donnes Andorranes. M. LLuïsa de Riba

KONTSULTATU TARIFAK

Donnes Andorranes. M. LLuïsa de Riba

HISTORIA

Andorrako emakumeak. Maria Lluïsa de Riba (1908 – 1993)

Maria Lluïsa de Riba Cassany Rossell familiako azken ondorengoa izan zen, Andorrako bost sendi garrantzitsuenetako batekoa. “La Señorita” izenez zen ezaguna, eta 1993ko azaroaren 24an zendu zen, testamenturik utzi gabe. Ondorioz, auzi konplexu bat egin zen bere luxuzko ondarea nahi zuten askoren artean, eta azkenean legatua Estatuari ematea ebatzi zuen justiziak.

Familiaren jabego eta ondasun ugariren artean aipagarriena da Rossell etxea, 1611n eraikitako soinetxea, Maria Lluïsaren bizileku azken egunera arte. Azkenean, Andorrako Gobernuak Interes Kulturaleko Ondareen inbentarioan barne hartu zuen 2003an.

Rossell familia, Ordinoko parrokiakoa jatorriz, Printzerriko zaharrenetako bat da eta Andorran garrantzi ekonomiko eta sozial gehien bidegabe zuenetako bat. XV. mendean bertan zeudela ere frogatu zen; bere aberastasuna nekazaritza eta abeltzaintza ondareetatik zetorren, baita ibarretan zehar zeuden errementaldegi batzuetatik ere.

Familiako azken ondorengoari mendeetan zehar familiak bereganatu zituen edonolako objektu eta arropak gordetzea gustatzen zitzaion, hala nola bitxiak eta amuletoak, soinekoak eta eguneroko beste objektu batzuk. Horiei guztiei esker, aukera dugu garai bateko gizartearen alderdi asko ezagutzeko, bizi izan zuten historiaren une bakoitzean.

Utzitako legatu dokumentala eta bibliografikoa ere oso garrantzitsua da: bost mila dokumentu baino gehiagoko agiritegia, besteak beste, errolda-liburuak, administrazio-dokumentazioa edo “ldil.lis i cants mistics” bezalako liburu garrantzitsuak, Jacinto Verdaguerrek familiari oparitutakoa, Andorran egindako bidaian zehar familiak bere etxean ostatua eman izanagatik.

Zigiluan, Rossell etxea ageri da hondoan, Posta Museoaren egoitza eta urtebete luzez Andorrako ondare-funtsak ezagutarazteko erakusketa bat egin den lekua. Maria Llüisa de Ribaren irudi dibertigarria ere ageri da, tapiz loreduna duen R hizkiaren gainean.