BAILES Y DANZAS POPULARES

Muñeira eta Fandangoa sartzen dira Espainiako Folklorea ezagutzera ematen duen Dantza Herrikoien seriean.

Muñeira, galegoko muiño (errota) jatorri etimologikoa duena, da Galiziako dantzarik ezagunena. Nahiz eta jatorria ezagutzen ez den, zenbait egilek erromatarren aurreko dantzekin lotzen dute. Beste batzuek, errotetan irina jasotzeko zain zeudenean egiten zituzten festekin, ordea. Eskualdearen arabera, urrats desberdinak ematen dituzte dantzariek, eta aurrez aurre dauden bi lerrotan dauden gizonezkoak eta emakumezkoak dantzan hasten dira, multzo bat osatuz, banaka. Gizonezkoek, indarrez egiten dituzte puntuak, birak eta piruetak besoak jasota dituztela; emakumezkoek, mugimendu geldoekin eta txikiekin, ordea, besoak beherago dituztela. Bi zati ditu, gutxienez: puntua, dantzariaren trebetasunaren araberakoa, eta volta, dantzariek egiten duten zirkulua, zeinetan posizioa aldatzen doazen. Gaiten, bonboaren eta panderoen soinuarekin dantzatzen da. Muñeia moten artean, tocada-k, cantada-k, acordada-k, no acordada-k eta ezagunena daude: la muñeira do espantallo, txorimalo batean oinarritutakoa. XVIII. mendearen bukaeratik ezagutzen da Fandangoa, eta Espainiar geografika osoan ezagunenetarikoa eta jarraituenetariko bat da. Oso dantzatua da Andaluzian, non flamenkoaren eragina hartu zuen, eta penintsulako beste hainbat lekura zabaldu zen. Malaga, eta hango verdiales, eta Huelva, bere ezaugarri bereziekin, dira gehien dantzatzen diren probintziak. Hainbat eratorri dantzatzen dira Balearretan, Levanten, Euskadin, Murtzian, eta oso ezagunak dira Jumillakoa eta Yeclakoa, eta baita Gaztelan ere, non Salamancako fandango charroak diren nagusi. Filipinas Uharteetan ere kolonia garaitik dantza horrekin jarraitzen dute.

Fandangoaren eratorriak dira malagueña, rondeña, granadina, verdiala, eta murciana, besteak beste, oro har, gitarrarekin, kriskitinekin edo makilekin, edo batzuetan, bibolinekin jotzen den musika dantzatzen da. Musika uhin leunekin jarraitzen duten kriskitinak dituzten bikote batek edo gehiagok dantzatzen dute. Emakumeak mugimendu leunak eta malguak egiten ditu, eta lurrean takoiarekin joten du erritmoa jarraituz. Posta baliorik ez duen bineta bati daude lotuta zigiluak, igorpen honetako dantza protagonisten irudia dutenak.