BAILES Y DANZAS POPULARES

Herri Dantzak izeneko bildumak Espainiako kultur eta folklore ondarea zabaltzen du, Isa eta Sevillanak dantzei buruzko zigiluekin.

Sevillanek Sevillan dute jatorria eta Andaluziako kantuetatik eta dantzetatik ezagunenak dira. Bertan ere oso ospetsuak dira Kadizko Olé gaditano; Jerezeko Jaleo; Rondako Rondeña; Malagako Malagueña eta Granadako Granadina. Makilatxoen edo kaskaineten dantzaren esparruan kokatuta dago eta jatorria antzinako Gaztelako seguidilletan du. Azken horiek, denboraren poderioz, aldatu ziren eta flamenko kutsua bereganatu zuten. Sevillanak bikoteka dantzatzen dira eta lau mugimendu bereizten dira: aurkezpen-pausoak (paseíllos), pasaldiak ( pasadas), aurrez aurrekoak (careos) eta erremateak (remates), 3 bider 4ko konpasean. Sevillana mota ugari existitzen dira, honako hauek ezagunenak izanik: boleras, rocieras, corraleras eta bíblicas, alegia: kantaren aztergaiaren edo giro ezaugarrien arabera izen bat edo beste hartzen dute. Sevillanak gitarrako musikarekin, txalo-jotzaileen txaloekin eta kaskainetekin edo makilatxoekin (Andaluzian azken izen hura gehiago erabiltzen da) batera dantzatzen dira. Dantza honen ospea herrialde osotik hedatzen da, eta ferietan, jaietan eta dantza aretoetan dantzatzen da, baina inon nagusiki dantzatzen bada, Sevillako Ferian eta El Rocío erromerian da. Hirurogei urteko hamarkadatik aurrera, sevillanak erabat aldatu ziren, interpretatzaile berrien, gai berrien eta musika aire berrien agerpenarekin. Hala ere, horiek guztiek dantzaren funtsa eta besoen eta hanken mugimendu airosoak errespetatzen jarraitu zuten.

Kanarietako musikan eta dantzetan erro iberikoak eta aborigenak nahasten dira, erritmo alaitsu anitz sortuz, besteak beste: Isa, Serinoque, Tajaraste, Foliak, Seguidillak eta Tanguilloak. Nahiz eta denak ezagunak izan, Kanarietako dantzarik bereizgarriena Isa da. Dantza hura penintsulako jotetatik sortu zen, baina erritmo lasaiagoa eta kadentzia dauzka. Dantzaren zati bat instrumentala da –gitarraz, bandurriaz lautez eta kanarietako ohiko sopranoz jotzen da- eta beste zatian, berriz, abestu egiten da: koplak eta leloak. Dantza taldeka egiten da. Bikoteek eskutik heltzen diote eta zirkuluan antolatzen dira, kapitain baten ahotsaren zuzendaritzapean. Mugimendu errazekin hasten da, eta dantza aurrera doan heinean, dantzariak trebetasun eta erritmo handia eskatzen dituzten irudi konplexuagoak egiten doaz. Une batez, musikak eten egiten du eta bira eta txilin-buelta zailak hasten dira, eta ondoren, dantza-zirkuluan antolatzen dira berriro, beti bere horretan mantentzen den erritmoarekin. Erritmoetan eta melodietan bat-batekotasuna onartzen duen genero bat denez, irla desberdinetan askotariko estiloak existitzen dira, bakoitza bere koreografiarekin.