Jaulkipen data: 11 uztaila 2013

EFEMÉRIDES 2013

KONTSULTATU TARIFAK

EFEMÉRIDES 2013

HISTORIA

Harana Erdialdeko Pirinioetan (Lleidako probintzian) dago, eta barnean sei herri txiki terçons: Pujolo, Arties e Garos, Castiero, Marcatosa, Lairissa eta Quate Locs. Haraneko historiaren bereizgarria beti izan da herritarren identitate-ezaugarriak osatzen dituzten eskubide historikoak defendatu eta aldarrikatu nahia.

Jada Behe Erdi Aroan (1175ean), Haranekoek Aragoiko erregearekin sinatu zuten larreak, basoak eta ura edukitzeko eta erabiltzeko pribilegioa ematen zien itun bat. Erregeak etsaien aurka defendatu behar zituen, eta Haranekoek "galin" bat zerga gisa ordaintzen zioten etxeko (galin bat 20 litroko gari-kopuruaren baliokidea da).

1313an, Haraneko herritarrek Jakue II.a erregeari fideltasuna agintzea erabaki zuten, erregeak foruak, pribilegioak eta askatasuna ziurta ziezazkien. 1313ko abuztuaren 23an, Jakue II.ak, Valentziako, Aragoiko eta beste hainbat lurraldetako erregea eta Bartzelonako kondea zenak, Lleidatik eman zuen Era Querimonia eskubide-gutuna, eta zenbait eskubide aitortu zien Haranekoei.

Era Querimonia itunak hogeita bi kapitulu ditu. Lehen kapituluetan jasota dago Haranekoek euren lurrak, mahastiak, etxeak eta fruta-arbolak eduki ahal dituztela, eta baita ur frankoak ere, arrantzan egiteko, errotak eraikitzeko eta lurra ureztatzeko. Horrez gain, baso eta oihan askeak eduki ahal dituzte, egurra moztu eta euren etxeak eraikitzeko, elkarrekin bizitzeko edo haien beharren araberako beste erabilera batzuk egiteko. Basoetan ehizatzeko eta negurako belarra mozteko eskubidea zuten, eta abereak hara bazkatzera eraman ahal zituzten. Beste kapitulu batzuetan honako gai hauek aipatzen dira: herri-eskubideak, erregearen armada, delituak eta zigorrak, notarioak eta epaileen soldata, besteak beste. Atzera eskuratzeko eskubide jentilizioa aipatzen duen atala bereziki garrantzitsua da. Eskubide horren arabera, pertsona batek bere jabetzako ondasun bat saldu nahi badu, lehenik neba-arrebei eta senitartekoei eskaini behako die. Era berean, ezkontideen arteko partaidetza ekonomikoa jorratzen duen kapitulua ere interesgarria da; bertan ezkontideen eskubideak eta banaketak azalduta daude. Era Querimonia-ren bitartez emandako pribilegio batzuek, ez guztiek, Elisabet II

Aren agintaldira arte indarrean jarraitu zuten. Demokrazia heldu zenean eta Kataluniako Parlamentuaren 1990eko Legea ezarri zenean, Haraneko eskubide historiko batzuk berreskuratu egin ziren.

Zigiluan "fogatge" edo galin bat agertzen da, Haraneko armarriarekin batera.