Fulles d arbre. Noguer

Fulles d’arbre. Noguer

Juglans Regia, “froito de Xúpiter” en latín, é a denominación científica da nogueira común, a especie arbórea cuxa folla adereza a emisión do presente ano da serie Fulles d'arbre, que, ao igual que o pasado ano, incorpora un cuño coa forma da folla.

Da familia Juglandaceae, a nogueira é unha das especies de árbores que máis se estendeu por Europa e, en consecuencia, polos Pireneos, onde marcou a toponimia de ríos, como o Noguera Pallaressa, e mesmo bisbarras, como La Noguera de Lleida.

A súa orixe hai que buscala en Asia Menor, dende onde se propagou ao sueste de Europa e, dende aí, ao resto do continente europeo, grazas, segundo algúns investigadores, ao imperio romano, que propagou a especie de nogueira máis cultivable.

O seu tronco adoita ser curto pero tamén groso, e chega a alcanzar nalgúns exemplares os dous metros de ancho. Do tronco xorden as robustas gallas que se despregan en forma dun enorme ramo, que dan á copa da árbore a súa característica forma redondeada e frondosa.

As follas adoitan ser tamén grandes, de entre 20 e 35 centímetros de longo, con forma lanceolada, ademais de caducas, alternas e cun pecíolo composto por entre 5 e 9 folíolos.

A grande aceptación da nogueira débese, en boa medida, aos múltiples usos que ofrece a especie, apreciada tanto pola súa madeira coma polo seu coñecido froito, a noz.

A madeira é firme e resistente, á vez que dúctil para o traballo de ebanistaría, que permite a fabricación de mobles de gran calidade, revestimentos interiores e, mesmo, instrumentos musicais.

A noz é moi apreciada na gastronomía, que se consume tanto de forma natural como elaborada en diversos pratos, como sobremesas e repostaría. Na súa versión “tenra” ou pouco madura, é a base para a preparación da Ratafía, un licor de consumo tradicional no Pireneo, produto da maceración da noz tenra con augardente e especias aromáticas.

Tamén é moi coñecido o uso da noz para a elaboración de aceite, de importantes propiedades e moi apreciado na cociña para condimentar pratos.

Do prensado da casca da noz extráese a nogalina, unha substancia utilizada na carpintaría para tinguir mobles e na cosmética onde se utiliza como tinguidura natural para o cabelo.