150 Aniversario del telégrafo en España

O 22 de abril de 1855 promulgouse a lei que autorizaba o Goberno a presentar “un sistema complexo de liñas electro-telegráficas que comuniquen a Corte con todas as capitais de provincia e departamentos marítimos e que cheguen ás fronteiras de Francia e Portugal”. Esta data, da que se cumpre o 150 aniversario, é considerada o punto de arranque da telegrafía eléctrica en España e a filatelia conmemórao coa emisión dun selo que reproduce un manipulador Morse, o máis emblemático e universal dos sistemas de transmisión.

Entre os grandes inventos do século XIX ocupa un lugar destacado a telegrafía eléctrica que marca, sen dúbida, un antes e un despois na historia das comunicacións pola inmediatez que supuxo na transmisión de noticias e feitos. Se a primeira metade do século estivo marcada polo primitivo telégrafo óptico, de uso exclusivo do Goberno e do exército, a segunda metade destacou pola implantación da telegrafía eléctrica en todo o territorio e a apertura do servizo á sociedade. Na política vivíanse momentos convulsos, de revoltas e algaradas que precisaban dunha comunicación rápida para controlar a orde pública e os distintos gobernos non dubidaron en apoiar unha política de orzamento, que se iniciou en 1852 coa aprobación da construción da primeira liña Madrid-Irún. O proxecto encargóuselle ao brigadier José María Mathé, director de Telégrafos e, a finais de 1854, dábase por concluído. O primeiro telegrama, de uso oficial exclusivo, foi a transmisión do discurso da raíña Isabel II na apertura do Parlamento, que chegaría ata París. O 1 de marzo de 1855 o telégrafo inauguraríase como servizo público e o 22 de abril do mesmo ano aprobouse a importante lei que prevía a instalación de cinco grandes liñas que, partindo de Madrid e de forma radial, comunicarían todas as capitais de provincia e cidades máis importantes. A segunda fase de construción ampliouse ás Illas Baleares, Ceuta e a numerosas liñas transversais, de tal xeito que en 1865 se contou cunha rede que superaba os 11.000 km de liñas e un total de 215 oficinas. Era o comezo da telegrafía, de grande importancia —segundo as revistas da época— para a sociedade e o comercio, os banqueiros, os manufactureiros, os propietarios de buques e compañías de seguros, os xurisconsultos e a prensa, que adoptou “un estilo de crónica áxil, resumida e con abundancia de datos”.