PINTURA ESPAÑOLA. Autorretratos

O xénero pictórico do autorretrato vese agora plasmado en dous selos, un dedicado ao pintor gótico-renacentista, Pedro Berruguete e o outro ao neoclásico Mariano Salvador Maella. O autorretrato de Berruguete pertence ao Museo Lázaro Galdiano e o de Maella está entre os fondos da Real Academia de Belas Artes de San Fernando, ambos os dous en Madrid. O autorretrato é o medio de expresión máis íntimo dun artista porque implica plasmar os seus propios trazos, a súa personalidade e desexo de ser inmortalizado. Este xénero ten a súa razón de ser na autoestima que desde o Renacemento o artista ten de si mesmo. O autorretrato permitía ao pintor experimentar, na soidade do seu estudo, novas técnicas e linguaxes artísticas. Nos retratos e autorretratos, a necesidade de representar a psicoloxía do retratado motivou, co paso do tempo, un cambio radical na expresión visual do xénero, acentuando aínda máis a importancia do xesto, a postura e a actitude ou o movemento do personaxe representado como forma de comunicar unha mensaxe ou sentimento. Se ben os autorretratos desde o Renacemento ata finais do século XIX mostran aos seus autores e á vez protagonistas do tema con total verismo e realidade, os artistas do século XX outorgaron maior importancia á cor e á identidade metafórica de retratado, pois aínda que o rostro e os seus trazos se presentaran distorsionados, a identidade persoal do retratado quedaba a salvo, chegaba a ser identificable.

O autorretrato de Pedro Berruguete (nacido en Paredes de Nava cara a mediados do século XIV e falecido en Ávila en 1504), mostra un home, aínda novo, tocado con gorro e peiteado de influencia italiana renacentista, país onde residiu entre 1473 e 1474. Tras o seu regreso a Castela, a súa arte evoluciona e preséntase como a culminación do gótico na súa forte expresividade, pois aínda que represente aos seus retratados cun acentuado humanismo, destaca nas súas obras a sensación de realidade.

O outro, de Mariano Salvador Maella (Valencia, 1739 – Madrid, 1819), tamén mostra o pintor na súa mocidade. Discípulo de Mengs e pintor de cámara en 1795, posto que compartía con Goya, cultivou o retrato oficial e os temas relixiosos. Na súa arte combinou o barroco do dezaoito co neoclasicismo. Pasou varios anos en Italia, onde aprendeu a técnica do fresco, que logo plasmou nos murais e bóvedas do Palacio Real.